Dijital Video Montaj Sözlüğü

Dijital Video Montaj Terminolojisi
Açılma / Fade In: Karanlık başlayıp gitgide aydınlanan çekim. Genellikle bir şeyin başlayacağını ya da aradan geçen zamanı belirtmek için kullanılır.

Atlama / Jump Cut: Birleştirilecek iki parçanın, zaman ya da mekan olarak uygunsuzluğundan doğan atlama hissi. Kameranın gerçekten hoplayıp zıpladığı izlenimini verir. Geleneksel sinemada hata kabul edilse de yeni dönem video klip tekniği sonrasında neredeyse bir özel efekt haline gelmiş ve kasıtlı olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Bel Plan / Medium Shot (MS): Objenin orta planda çekilmesi gerektiğini anlatan çekim ölçeği. Adından da anlaşılabileceği gibi genellikle bel ve üstünü kadraja sokar.

Boy Plan / Long Shot (LS): Objenin uzaktan çekilmiş olduğu ölçektir. Eğer çekimde söz konusu olan bir insansa, kişinin bütün vücudu kareye sığar.

Capture: Kameradaki görüntüyü bir program ya da donanım kullanıp, yakalayarak kurgu ortamına (bilgisayara) atma eylemi. Analog videoyu, kurgulanabilir dijital sinyale dönüştürür.

Cross-cutting: Aynı anda, birbirinden farklı mekanlarda cereyan eden bir ve daha fazla olay arasında gidip gelmeyi esas alan kurgu biçimi. Genellikle heyecan ve şüphe yaratmak ya da iki olayın birbiriyle bağlantısını oluşturmak için kullanılır.

Çok Yakın Plan / Extreme Close-Up (XCU): Yakın plan / Close-up’ın da detayı…

Çözünürlük / Resolution: Ekrana gelen her bir durağan karedeki piksel sayısıdır. Bu sayı ne kadar yüksekse görüntü kalitesi de o kadar yüksek olacaktır. Yatay piksel sayısı x, düşey piksel sayısı y olarak yazıya dökülür (Örn 640×480)

Desibel / db: Ses şiddeti birimidir.

Donmuş Kare / Freeze Frame: Planın bir bölümündeki bir karenin sürekli tekrarlanması yoluyla elde edilen ve filme donma/hareketsizlik hissi veren kullanım.

Ekran Formatı / Aspect Ratio: Video görüntüsünün, en/boy oranı alınarak hesaplanması. Standart televizyon görüntüsünün oranı 4:3’ken, sinema formatı, geniş ekran olarak bilinen 16:9’dur.

Encoding: Dijital görüntü ya da ses dosyanızı, farklı codec’leri kullanarak belli bir formatta kaydetme işlemi. Örneğin filminizi MPEG-2 formatında “encode” ederek DVD kalitesine getirebilirsiniz. Fazla yer tutan waw uzantılı bir ses dosyasını ise daha az yer kaplaması için mp3 formatına “encode” edersiniz.

Erime / Dissolve: Bir görüntü kararıp bir diğeri açılırken iki görüntünün üstüste binmesiyle ortaya çıkan efekt. Klişe kullanımıyla, değişen mekan ya da zamanı belirtir.

Firewire: Yüksek hızda (400 - 800 Mbps) dijital data transferi sağlayan tak ve kullan (plug and play) veri transfer arayüzü. Tek bir kablo aracılığıyla video, ses ve kameranın bilgisayar üzerinden kontrolünü sağlar. Bir standart olarak IEEE 1394 adıyla da bilinir. Sony, bu protokole yönelik ürettiği sisteme de “i-link” adını vermiştir. USB 2.0’nin çıkışıyla birlikte artık, “standart” durumundan kurtulmuştur.

FPS (Frame Per Second): Saniye başına düşen kare anlamındadır. Sinemada saniyede 24 kare gösterilirken televizyon için bu rakam daha farklıdır. NTSC sinyalinde yayın yapan ülkelerde saniyede 30 kare (aslında 29.97) görüntülenirken PAL ve SECAM sinyalini kullanan ülkelerdeyse saniyede 25 kare görünür. Aynı terimi “Frame Rate” olarak da görürseniz şaşmayın.

Geçiş / Transition: Bir plan ya da karenin diğerine dönüşme (geçme) biçimi. Onlarca türü var. En sık kullanılanları cut, dissolve, overlay, push, wipe ve peel’dir.

İtme / Push: Bir görüntünün diğerini sağdan sola, yukarıdan aşağı ya da tam tersi biçimlerde iterek ekranı / kareyi kaplaması şeklinde ilerleyen geçiş efekti.

Kararma / Fade Out: Aydınlık (pozlanmış) başlayıp gittikçe kararan görüntü. Açılma (Fade In)’in zıttı.

Kesme / Cut: Bir plandan diğerine efektsiz ve ani geçiş. En sık rastlanan geçiş türlerinden.

Kodek / Codec: Dijital videoyu sıkıştırmak (compress) ya da açmak (uncompress) için kullanılan kodlama türü. Compress edildiğinde dosya boyutu azalır fakat görüntü kalitesinde hissedilir değişiklikler olur.

Linear Editing: “Cut montaj” ya da “teyp montaj” olarak da bilinen kurgu türü. Çekilen görüntüler, filmde kullanılacak sırayla başka bir teybe aktarılır. Kullancıya, araya girme ya da belli bir bölümü aradan çıkarma imkanı tanımadığı için gitgide zahmetli ve tercih edilmeyen bir kurgu çeşidi olmuştur.

Non Linear Editing: Bu dosya dahilinde, hakkında engin bilgilere sahip olacağınız kurgu tekniği. Görüntüyü işlemek ve kurgulamak için bilgisayar kullanılır. A, b, c, d, e ve f’nin kullanacağınız küçük klipler olduğunu varsayarsak a’dan c’ye, oradan e’ye oradan da unuttuğunuz bir efekti vermek için tekrar a klibine dönmeniz, linear editing’in aksine olasıdır.

Post Prodüksiyon / Post Production: Ses ve görüntünün çekim safhasından sonra girdiği faz. Ses ve görüntü kurgusu dışında, altyazı, caption, renk düzeltmesi ya da efekt uygulmaları da bu evreye dahildir.

Silme / Wipe: Bir karenin diğerini silerek ekranı kaplamasıyla ortaya çıkan geçiş efekti.

Soyma / Peel: Sayfa çevirmeye ya da bir yırtılan bir resmin köşesinden diğer görüntünün belirmesine benzer geçiş efekti.

Timeline: Çeşitli editing programlarında görüntü ve ses kanallarını üzerine yerleştirdiğimiz, tercihe bağlı olarak kare, saniye ya da time code olarak zamanı belirten çalışma alanı.

Yakın Plan / Close-up (CU): Sadece detay gösteren çekim. (Sadece el ya da göz gibi)


alıntıdır