DV Formatı Nedir, Standartları Nelerdir?

DV nedir?
DV formatı olarak bilinen üç farklı bant formatı vardır: MiniDV, DVCAM ve DVCPRO. Her üçüde DV25 olarak bilinen sıkıştırma formatını kullanır. Her bant üzerine benzer türde veri kaydedilir, olası farklı kalite ve benzeri farklarda da bu kayıt medotu ve türü değişmez.

Not; bir çok kişi DV terimini MiniDV yerine kullanmaktadır, bu terimin genel kullanımı bu üç formatıda kapsayacak şekildedir.

DV25 özellikleri
Standartlarmış bilgilere göre, DV25 MiniDV, DVCAM ve DVCPRO bantlar üzerine görüntü kaydederken kullanılan sıkıştırma sistemidir. Sıkıştırma görüntü ilk değerlendirildiği anda değil, bant üzerine yazılırken gerçekleşir . Bazen kullanıcılar yanlış bilgiden dolayı “sıkıştırmasız DV” varsayımını kullanırlar, DV her zaman sıkıştırılmış bir formattır. DV sistemler daha öncede söylendiği gibi DV25 sistemiyle sıkıştırılırlar, sıkıştırmasız DV ifadesi ise, genelde ek bir sıkıştırma işlemine girmemiş videolar için kullanılmaktadır.

DV25 sıkıştırma özellikleri
Sıkıştırma oranı: 5:1′dir bu oran, 3:1 ya da 2:1 oranını kullanan Motion-JPEG’le kıyaslanabilir, her ikisi de kabul edilebilir sıkıştırma türleridir. Bu oran sabit ve değişmezdir.

Veri oranı: 25 Mbps’dir, bu oran da aynı zamanda neden bu sistemin DV25 olarak adlandırıldığını bize gösteriyor. Bu veri oranı değişmez ve sabittir. Yani sahne tam aksiyon da içerse ya da tam siyah bir renkle de dolu olsa, veri oranı her zaman 25Mbps olacaktır. Bu bilgiler doğrultusunda bir DV görüntünün sabit diskinizde ne kadar yer kaplayacağınız hesaplayabilirsiniz. Aşağıda bazı temel hesaplamalar bulunmaktadır. (ölçüler ortalamadır):
1 Saniye= 3.5 MB
1 Dakika = 215 MB
4 Dakika, 40 Saniye = 1 GB
1 Saat = 13 GB

Sıkıştırma metodu: DV25 bir Intraframe Discrete Cosine Transform (DCT) kullanır. Bu MPEG’e benzer, her frame (kare) ayrı ayrı sıkıltırılmıştır, bir başka değişle DV gösterim sıradında yaratılmış içerikler yada frame benzetme metoduyla yaratılmış kareler içermez. Sıkıştırma tamamen frame’in içindedir, hiç bir frame diğer bir frame’in bilgisini içermez. Bu metod sayesinde diğer benzer metodlardaki olumsuzluklar en aza indirgenmiştir (MPEG gibi), çünkü MPEG gibi sıkıştırma teknolojileri, her bir frame’i bağımsız olarak sıkıştırmak yerine, benzetme ve tahmin etme metodunu kullanarak kareleri oluşturur. Bu da özellikle kurgu sırasında sorun çıkmasına yol açmaktadır, çünkü gerçek ve sağlıklı kurgu sadece bağımsız karelerden oluşan videolar üzerine yapılabilir.

Renk örneklemesi: 4:1:1′dir bu rakamlar parlaklık örnekleme oranının renk örnekleme oranına kıyaslanmasıdır. Neredeyse tüm dijital formatlar parlaklık değerini 13.5 MHz olarak örneklerler, bu da yukarıdaki rakamlar arasında “4″ le ifade edilmektedir. Bir format eğer 4:4:4 olarak ifade ediliyorsa, renk ve parlaklık örnekleme oranları aynı olmuş olur, bu tür bir oran nadiren yüksek çözünürlük RGB grafikler için kullanılır. 4:2:2 örneklemesi bir çok üst sınıf bant formatlarında kullanılır ve mükemmel renk kalitesine sahiptir. DV25 ise 4:1:1 örneklemesini kullanır, yani her parlaklık seviyesi için sadece bir adet renk örneklemesi kullanılır. Yinede göze oldukça tatmin edici bir renk seviyesi sunar (bu seviye bir çok yüksek sınıf analog kamera teknolojisinin de üstündedir). Her ne kadar oldukça tatmin edici bir kaliteye sahip olsa da, bu oran bazı spesifik işlemlerde sorun çıkartmaktadır. Başka bir değişle 4:1:1 oranına sahip bir görselle birlikte grafik özel efekt çalışmaları yapmaya kalkışmak verimsiz sonuçlar doğuracaktır. Çünkü bu tür işlemler daha keskin renk oranına ihtiyaç duymaktadır (bu durum aynı zamanda DV’yi choroma key işlemlerinde de zor duruma düşürmektedir.).

DV formatları
MiniDV: “Normal DV” “son kullanıcı DV” yada sadece “DV” olarak da anılmaktadır. MiniDV en çok bilinen ve kullanılan DV bant formatıdır. MiniDV gelişmiş evrensel oynatım yeteneğine sahiptir, bir MiniDV bant herhangi bir tür DV aygıtla (DVCAM ve DVCPRO da dahil) oynatılabilir, aynı zamanda bir çok MiniDV aygıt da her üç DV formatını da okuyabilmektedir. Not; bu ufak DV bantlar, SONY tarafından üretilmişse DVCAM, Panasonic tarafından üretilmişse DVCPRO olarak işaretlenmiştir. Fakat bant yapıları birbirleriyle uyumlu olduğundan dolayı, eğer DVCAM bir SONY bant, MiniDV sistemlerde kullanılacak olursa, bant üzerine MiniDV standartlarında kayıt yapılır.

DVCAM: DVCAM’in geliştiricisi ve destekçisi SONY’dir. DVCAM, tıpkı MiniDV gibi DV25 codec’ini kullanır. Bir başka değişle DVCAM, MiniDV’yle aynı görüntü kalitesine sahiptir. DVCAM, MiniDV’ye oranla daha hızlı dönen ve daha geniş ebatlı bir bant sistemine sahiptir. Bunun anlamı da verilerin daha büyük bir alana yazılıyor olmasıdır. Verilerin daha geniş alana yazılmasının en büyük avantajı ise, drop’lanma ihtimalini minimuma indirmesidir. Drop olarak ifade edilen kavram, bant üzerindeki partiküllerin fiziksel olarak zarar görerek, görüntüyü bozmasıdır. DVCAM bu avantajından dolayı gelişmiş sistemlerde güvenilirlik için tercih edilmektedir. Aynı zamanda bir MiniDV deck eğer analog suit kullanıyorsa frame-hatasız kurguya imkan tanımaz, DVCAM ise buna imkan verir. Böylece uzun saatler süren post-production işlerin tercih edilen bir sitem olmaktadır. DVCAM’lere sadece kendi için üretilmiş (SONY tarafından) DVCAM decklerde kayıt yapılabilir, fakat hem MiniDV hemde DVCPRO decklerde okunabilir. Son ve önemli bir hatırlatma yapalım, MiniDV ve DVCAM tamamen aynı görüntülme teknolojisi kullanır, sıkıştırma oranları ve renk örnekleme yetenekleri tamamen aynıdır, dolayısıyla DVCAM sanıldığı gibi MiniDV’den daha üstün bir görüntü kalitesi sunmaz.

DVCPRO: DVCPRO, Panasonic’in DV arenası giriş formatıdır. DVCPRO, DVCAM’den geniş bir bant seviyesine sahiptir (18 micron) ve metal-partikül’lü bant kullanır (bu MiniDV’lerin ve DVCAM’lerin metal-buharlı bantlarından oldukça farklıdır) ve oldukça dayanıklıdır. DVCPRO, ilk olarak televizyon istasyonlarının haber merkezlerine hitap etmeyi amaçlamıştır. Dijital editörler arasında diğerlerine nazaran daha az kullanılmakta ve bunun sebeplerinin başında önceki sürüm DVCPRO kameraların bir firewire çıkışı bulunmamasıdır. Her ne kadar günümüzde bir çok DVCPRO kamera artık firewire çıkışına sahip olsa da yaygınlaşma konusunda halen sorun yaşamaktadır.

DV, DVCAM ve DVCPRO farkları
Bu üç format temelde birbirlerinden çok da farklı değillerdir. Çünkü her üç video formatında da temel video encod algoritması aynıdır. Basit bir örnekle, $20.000 dolarlık DVCAM DXC-D135 ya da 17.000 dolarlık DVCPRO AJ-D700 kameralar, 4.000 dolarlık DCR-VX1000’in DV formatından daha yüksek bir kalite sunmazlar. Fakat dikkat!: Bu, VX1000’in kamera ve lens sisteminin, high-end profesyonel ve broadcast kamelarla eş değer olduğu anlamına gelmemektedir. Bu durumda önemli kalite farkları orataya çıkacaktır. Fakat her üç formatta da video verisi benzer şekilde kaydedilmekte ve belki çok küçük codec işleme farklılıkları bulunabilmektedir. Bir başka değişle bahsi geçen benzerlik sadece teknik kayıt sırasındaki kalite değişmezliğini ifade etmektedir. Çünkü kodlama ve kayıt teknolojisi ne olursa olsun, bir kameranın kullandığı lens, CCD teknolojisi ve bunlar gibi daha pek çok ayrıntı elde edilecek görüntü kalitesinden tartışmasız rol oynamaktadır.
Standart MiniDV, SP kayıt modunda 10 mikron iz kullanır. Yeni kameralar ise LP (Long Play) moduna da imkan vererek kayıt süresini uzatırlar fakat bu durumda 6.7 mikron kullanırlar. Sony’nin DVCAM profesyonel formatı ise 15 mikron sistemini kullanır ve bu durum kayıt süresinden kayba neden olur. Panasonic’in DVCPRO sistemi ise 18 mikron teknolojisini kullanır ve kaset yapısında demir tozu kullanarak ömrü uzatır.

İki farklı DV AVI türü olduğunu biliyor muydunuz?
Bir çok video editör ya da dijital video meraklısı, DV AVI leri tek bir standarta dahil gibi görebilirler. Bugün kullandığımız DV AVI’ler temelde iki farklı türe ayrılmaktadır. Type 1 ve Type 2 olarak adlandırılan bu türlere biraz daha yakından bakalım.
DV AVI dışındaki hiç bir video formatı Type 1 ve Type 2 olarak ayrışmazlar, bu nedenle ne zaman Type 1 ya da Type 2 gibi ifade duyarsanız söz konusu formatın DV AVI olduğundan emin olabilirsiniz.

OpenDML, en yaygın Type 2 DV AVI codec’idir. 2GB sınırı olan standart AVI dosyalarına kesinlikle benzemez, bir başka değişle OpenDML DV’lerde dosya büyüklüğü sınırlaması yoktur. Fakat sisteminizin dosya sistemini limitine takılabilirler, örneğin FAT32 dosya sistemi en falzz 4 GB’a kadar dosyalar üzerine çalışmanıza izin verir, NTFS dosya sisteminde ise herhangi bir dosya sınırlaması yoktur (aslında vardır fakat bu terrabyte’larda büyüklükte ancak kendini hissettirir.

Aslında - reel anlamda- DV AVI’ler üç türlüdür :
* Direct Show-captured Type 1 DV
* Direct Show-captured Type 2 DV
* Video for Windows-captured Type 2 DV

Type-1 DV AVI
Bu doğal DV interleaved akımdır, I/O sahibi DV aygıtlar tarafından üretilir ve tüketilir. DV sıkıştırmalı video ve “Pulse code modulated - PCM” ses verisi içerir. Bu tek interleaved akım, “ivas” (interleaved video/audio stream) akımı olarak AVI dosyaları içinde barınır. Microsoft bu formatı “type-1 DV AVI” olarak ifade eder
Çünkü type-1 formatı, verileri tekli AVI akımı olarak saklar, type-1 DV AVI dosyaları, VfW (Video For Windows) ile uyumsuzdur. Fakat DirectShow üzerinden type-1 veri akımları DV Splitter filtrelerinden geçerek ayrıştırılır ve DV kodlanmış video akımı ile bir yada birden fazla ses akımı oynatabilir.

Type-2 DV AVI
Interleav’li DV verisi tek video ve bir ya da en fazla dört ader ses akımını AVI dosyası içinde barındırabilir. Microsoft, bu formatı type-2 olarak ifade eder. Bu formatın en büyük avantajı geriye uyumlu olarak VfW standartlarıyla da uyumlu olabilmesidir. Çünkü içeriğinde standart video “vids” akımları ve en az bir tane standart audio akımları barındırmaktadır.
Not: Bu type-2 dosyaları, IEEE1394 üzerinden yakalanır ya da aktarılırken, bir miktar ayrışma (split) ve Multiplex işlemine ihtiyaç duyarlar.
DV kasetleri fiziksel olarak gözlemleyenler bilirler, kasenlerde hemen Rec/Save switch’inin altında, metal iletken kaplı dört adet küçük dörtgen bulunmaktadır. IC Memory Chips adı verilen bu küçük bölüm sizin içrek tabloları oluşturmanızı sağlar.

IC Memmory Chip Nedir?
IC Memory Chip’ler kasetin partikülleri üzerine tarih, giriş noktası ve hatta hafızaya verilmiş isim bilgilerini atarlar. Ve bu bilgi akışı kayıt süresinde aktif durumdadır.
Bunun dışında herhangi bir görüntü iyileştirme yada benzeri bulunmayan IC Memory Chip’ler çoğu DV kullanıcısı tarafından fazlaca dikkate alınmayan bir özelliktir. Bu arada hemen belirtelim ki IC Memory Chip’ler her DV kasette bulunmaz.

Alıntıdır