A'dan Z'ye Bilgisayar Terimleri

ACPI - “Advanced Configuration and Power Interface“ - PC’ lerde
yeni nesil DOS tabanlı güç idaresi için yazılmış yazılım. ACPI, eski
Intel APM (Advanced Power Management) yazılımının yerine geçmiştir.
ACPI, sadece bilgisayar aktif değilken zaman ayarlamalarını yapmaktan
öte, güç kullanımını dinamik olarak gösterir ve gücü bağlantılı olarak
kullanır. ACPI kontrolü PC’ nizin BIOS’ undadır. “eysipiay” diye okunur.

Active matrix display - Bugünün çoğu laptop - dizüstü
bilgisayarlarının ekranı böyledir.Actif matriks teknolojisinin “pasif
matriks” den farkı ekranın kendisini daha sık bir şekilde
tazelemesidir. Böylece resim kalitesi ve bakış açıları artar. Bazen TFT
(”thin film transfer”) ince film transferi olarak da anılır.

Adapter Card - PC ana kartı üzerine takılan elektronik kartların
genel ismi. Bu sayede bilgisayar çevre birimleri ile bilgi alış
verişinde bulunur. Network interface card (NIC) bunun bir çeşididir.

ADSL - Asymmetric Digital Subscriber Line - Tek yönlü, yüksek
hızlı sinyal transferi deyimidir. Asimetrik oluşu, sinyal alırken
hızlı, verirken yavaş oluşundandır. Bu hız kullanıcının merkeze olan
uzaklığı ile değişebileceği gibi, 6 Mbps kadar yüksek veya 128 Kbps
kadar düşük olabilir. ”eydiesel” diye okunur.

AGP - “Accelerated Graphics Port“ - Intel tarafından imal
edilmiş, nisbeten yeni grafik çıkışıdır. 3 boyutlu grafikleri daha iyi
gösterir. AGP 528 MB/saniye hızı ile data transfer edebilir. Mukayese
edersek, PCI (Peripheral Component Interconnect) çıkışları, 132
MB/saniye hızını aşamazlar. AGP’ nin büyük bant genişliği, oyunların ve
3 boyutlu grafik çalışmalarının daha gerçekçi olmasını sağlar. Bunun
yanında dataları kendi hafızasında değil, sistem hafızasında tuttuğu
için performans düşer. ”eycipi” diye okunur.

Alpha Channel - Bilgisayar grafiklerinde, her pikselin şeffaflık
için ayrılmış parçasına verilen addır. 32-bit grafik sistemleri 4
kanallıdır. Kırmızı, Yeşil ve Mavi (RGB) için üçü kullanılırken 1
tanesi 8-bit alfa kanalı için ayrılmıştır. Alfa kanalı gerçekte bir
maskedir. İki ayrı rengin üst üste gelmesi halinde öndekinin alması
gereken renge göre bir üçüncü renk belirler.

AMR - “Audio Modem Riser“ - Anakartların analog giriş çıkışları
için Intel tarafından bulunmuş bir uygulamasıdır. AMR kartı, ana
kartlardaki analog giriş çıkışları kaldırır. Böylece anakart
imalatçıları, FCC veya beynelmilel telekom sertifikalarına ihtiyaç
duymazlar. Bu da ucuzlamayı getirir. “eyemar” diye okunur.

AMPS - “Advanced Mobile Phone Service” - Analog hücresel telefon
standartları, 1983 yılında AT&T tarafından tanıtılmıştır.. AMPS
telefonları 800 ila 900 Megahertz (MHz) kanalında yayın yapar. “cell”
denilmesinin sebebi radyo yayıcılarının cell adı verilen bu uzay
bölümüne yayın yapmasındandır. “eyempies” diye okunur.

API - “Application Program Interface“ - İşletim sistemi, sürücü
arabirimleri ve yazılımlar arasındaki muhaberatı sağlayan yazılım
serilerine verilen isim. Yazılım bloklarından oluşan bina yapmaya
benzetilmiştir. Bazen “Application Programming Interface.” olarak da
anılır. “eypiay” diye okunur.

ASP - “Application Service Provider“ - Küçük işletmelerin
programlarını ücret karşılığı kullanıma sunan ve hardiskinin bir
bölümünü kiraya veren web sitesi. Onlar olmasa lokal network olmazdı.
“eyespi” diye okunur.

ASP - “Active Server Pages“ - WEB’ de servis sağlayıcının
sağladığı, uygulama imkanıdır. Dinamik olarak HTML sayfaları üretir.
ASP sayfası, TML sayfasıdır. Fakat bağlanan için yazılım ve HTML
oluşturur. ’server-side scripting‘ sunucu tarafında çalışan yazılım adı
da verilen Javascript veya VBScript kullanılarak yapılır. “eyespi” diye
okunur.

ATA - “Advanced Technology Attachment“ -Harddiski kullanma
hakkını harddiskin kendisine veren, genel disk sürücü arayüzüdür. ATA
versiyonlarının birkaçı, 33 MBps ATA-33 ,66 MBps ATA-66 sayılabilir.

Athlon - AMD firmasının Intel’ in Pentium III’ ü ile rekabet
etmek için çıkardığı merkezi işlemcilerine verilen ad. K7 olarak da
anılır. PC World‘ ün Eylül 99 baskısında 600MHz Athlon, 600MHz PIII’
den % 9 daha hızlı denmiştir. Grafik testlerinde, Athlon üç boyutlu
modellemede % 21daha hızlı bulunmuştur. Mukayese için AMD Athlon
sayfasına bakabilirsiniz..

AWG - “American Wire Gauge“, Kablodaki tel kullanımı için bir standarttır. Sayı azaldıkça çap artar. “eyvici” diye okunur.

Backplane -Başka bir baskılı devrenin kendisine takılması için
üzerinde soket bulunan baskılı devrelere bu ad verilir. Çoğu
bilgisayarın ana kartı böyledir. Üzerinde PCI, ISA, AGP veya RAM
soketleri bulunur. Bu yüzden “motherboard” anakart diye anılır. Üzerine
ekran kartı, network kartı, RAM, modem gibi başka kartlar takılır.

Bandwidth - Band genişliği, belli bir zaman biriminde internette
gönderilen data miktarına denir. Genellikle birimi “bits per second”
(bps), “kilobits per second” (Kbps) or “megabits per second” (Mbps)
olarak kullanılır.

BIOS - “Basic Input/Output System“ - BIOS, PC’ lerdeki ilk
yazılımdır. PC, ilk bilgileri buradan alır. Kontrol sürücüleri, klavye,
ekran, mouse, seri portlar, vs. BIOS, donanım ile işletim sistemi
arasında köprü vazifesi görür. BIOS, ROM çipinde saklı kalır. (RAM’ de
değil), böylece bilgisayar BOOT eder, yani açılır. “bayos” diye okunur.

Bluetooth - Kısa mesafeli kablosuz iletişim için açık
standarttır. mobil telefonlar, bilgisayar ve PDA üreticileri tarafından
ortaklaşa üretilmiştir. Bu sayede bu standardı destekleyen tüm aletler
birbiri ile iletişim kurar. Daha fazla bilgi için Bluetooth web
sitesine bakınız.

BNC - Anten kablosuna benzeyen koaksiyel kablolar ile
bilgisayarları birbirine bağlarken kullanılan konektör. Taktıktan sonra
döndürerek kilitlenir. “biensi” diye okunur.

Bridge - İki veya daha fazla bilgisayarı router gibi birbirine
bağlayarak data aktaran iletişim aracıdır. Data paketlerini okur ve
filtre eder.IP adresi istemez ve yayın trafiğini atlar. “Briç” diye
okunur.

Broadband - Bir tek ses kanalından, yani modüle edilmiş frekansı
taşıyan taşıyıcı dalgadan daha geniş bir banda sahip taransmisyon
kanalı veya medyasıdır. Aynı anda ses, data, görüntü gibi farklı
servisleri şebeke ortamında dağıtır. Kablo yayın böyledir.

Browser-safe colors - Mac ve PC’ lerin her ikisinde birden
kullanılan 256 renklik renk paletinin 216 sından meydana gelen bir renk
paletidir. Her iki platformda da görülmesini istediğiniz web
sayfalarında bu sistemi kullanmalısınız.

Bus -Bilgisayar mimarisinde bir elemandan diğerine bilgi taşıyan
bölümdür. Genellikle birden fazla komponent takılır. Hafızanın bir
kısmında, buna takılan kartların adresleri tutulur. “Bas” diye okunur.

Cache - Bir çeşit kayıt hızlandırma şeklidir. Bunun için ana
hafıza kullanılırsa “memory caching” , sabit disk kullanılırsa “disk
caching” adını alır. Hafızada yapılanı, diğer programlar tarafından da
tekrar tekrar kullanıldığı için çok hızlıdır. Bazen bu amaçla ayrı bir
hafıza birimi kullanılır. Buna “Cache Memory” denir. Bu daha hızlı
olur. “Level 2 (L2) cache“, işlemci ile DRAM arasına yerleştirilmiş ve
bugünkü bilgisayarların demirbaşı olmuştur. “Keş” diye okunur.

CDPD - “Cellular Digital Packet Data” - Radio frequency (RF),
radyo dalgaları ile çalışan kablosuz bir iletişim servisidir. Data
paketlerini cep telefonu hattından gönderir. 19.2 kbps hızına kadar
çıkabilir. CDPD paketleri konuşmalardaki duraksamalarda gönderilir. Bu
hizmet Amerika’ da 65 şehirde verildiği halde, Türkiye’ nin her yerinde
vardır. “sidipidi” diye okunur.

Circuit-Switched Cellular - Eski analog telefon şebekesinin
kullanıldığı bir sistemdir. Amerika’ da bile CDPD için geliştirilme
yapılmamıştır, ancak ülkemizde son sistem santrallarla
kullanılabilmektedir.

CLEC - “Competitive Local Exchange Carrier“ - Bir telekom
şirketi çeşididir. CLEC’ ler kablo, ISP, GSM hizmetleri verirler.
“silek” diye okunur.

Koaksiyel Kablo - Ortada ayrı bakır teller, dışında ise manyetik
alanlara kalkan olabilecek şekilde çevrelenmiş ve sarılmış bakır teller
olan bir kablo şeklidir. Genellikle anten kablosu veya telsiz kablosu
olarak satılır. Dıştaki tel genellikle topraklanır. Her iki tel grubu
da aynı eksen üzerindedir. Bu nedenle koaksiyel diye anılır. 10-Base2
Ethernet kullanımında, kablo TV gibi bazı RF uygulamalarında bu kablo
kullanılır. Bu kabloların karakteristik bir empedansı vardır.
(genellikle 47 ohm) Kablo üzerinde bu omaj yanında RG yazar. Bu “Radio
Guide” ın kısaltılmışıdır. Bunun yanında rakamla belirtilen kablo tipi
ve “/U” yazar. RG-6/U, 75-ohmluk bir anten kablosudur. RG-59/U ise
75-ohmluk video kablosudur. RG-58 de 50 ohmluk bilgisayar şebeke
kablosudur.

CompactFlash - Bir çeşit ön hafızadır. I & II
PC-Kartlarındaki soketlerde adaptörle kullanılır. kendi üstünde
kontrolörü olduğu için kamera ve PDA cihazlarında yükü azaltmak için
kullanılır. 2MB ile 64MB arasında çeşitleri vardır.

CMS - Cable Management System, Kablo sistemlerini düzenlemek için kullanılan cihazların genel ismidir. “siemes” diye okunur.

CPE - Customer Premise Equipment - Kullanıcı tarafındaki
iletişim cihazlarının genel ismidir.DSL servisleri için CPE’ lere
“modem” deriz. “sipii” diye okunur.

[s]Cross-over Cable[/s] - Çapraz bağlantı ile data alış verişi yaparak
Hub kullanılmadan bilgisayarları birbirine bağlayan kabloya denir.

CSMA/CD - Carrier Sense Multiple Access / Collision Detect. Bu
data aktarım tekniği şu şekilde çalışır. Cihaz data paketini
göndermeden evvel, başka bir cihazın data göndermekte olup olmadığını
kontrol eder. Hat boş ise paketi gönderir. Meşgul ise bekler. İki cihaz
aynı anda başlarsa, bu çakışmayı hisseder ve her iki cihaz da rastgele
bir zaman için bekler. Bekleme zamanı kısa olan önce gönderir, diğeri
ise beklemeye devam eder. Ethernet kartlarının çalışma sistemi
böyledir..

DEMARC - Bir döngünün veya devrenin sorumluluk alanını balirleyen bir sınır taşıdır. “dimark” diye okunur.

Dedicated Line - Kullanıcının kesinisiz olarak hizmetinde olan hatta verilen isimdir..

DIP switches - “Dual Inline Package” switches - Anakart veya
diğer kartlarda bulunabilen minik anahtarcıklardır. On ve off,
pozisyonları vardır. Böylece kartlar ayarlanır. “dipsviç” diye okunur.

Downstream/Upstream - Downstream, kaynaktan aşağı data akışını;
Upstream de kaynağa doğru data akışını gösterir. Internet service
provider (ISP) ‘ den kullanıcıya olan data akışına Downstream denir.

DRDRAM - “Direct RAMbus Dynamic Random Access Memory“ - RAM
teknolojisinin son halidir. DRDRAM, SDRAM’ ın yaklaşık üçde biri kadar
güç çeker. Saat hızı 800MHz’ e kadar çıkabilir ve 4 paralel RAM
takılmasına izin vererek çoklu kanal çalışabilir. Data yolu SDRAM’ ın
iki katı genişliktedir. (bir byte yerine iki byte kullanır) ”diardrem”
diye okunur.

DSP - “Digital Signal Processor“ - Analog sinyalleri dijital
sinyallere dönüştüren işlemcilere verilen genel addır. Ses ve görüntü
sıkıştırmasında, sesin işlenmesinde, modemlerde, işitme yardımında,
sismik algılayıcılarda ve hızlı çevirici ve filtreleyicilerde
kullanılır. “diespi” diye okunur.

DVD - “Digital Video (or Verastile) Disc“ - 4.7GB ile 17GB
arasında multimedya data transferi sağlayabilen CD-ROM-benzeri
teknolojinin geliştirilmişidir. DVD, CD-ROM’ ları destekler ve çoğu DVD
sürücüleri şarkı CD’ lerini ve CD-ROM’ ları çalıştırır. DVD’ nin son
şekli olan DVD-2 (veya DVDII), CD-R (Recordable) ve CD-RW (Re-Writable)
diskleri de çalıştırır. “dividi” diye okunur.

EIDE - “Enhanced Integrated Device Electronics“ - Harddisk
kontrol kartını kendi üzerinde bulunduran bir çeşit ATA disk sürücüsü
standardıdır. Eski IDE standardına ek olarak, 30-40 GB gibi yüksek
kapazitelerde, hızlı erişim zamanı ve “burst” transfer (bir seferde
büyük data paketi) sağlar. “iaydii” diye okunur.

Ethernet - Yerel iletişim şebekesi -local area network (LAN),
1976 yılında Xerox tarafından geliştirilmiştir. En meşhur Ethernet
bağlantıları 10Base-T (saniyede 10 megabit data transferi) ve 100Base-T
(100Mbps) çoğunlukla sarımlı çift kablo ile bağlanırlar. Koaksiyel ve
fiber-optik kablo bağlantısı da yapılabilir.

Firewall - Başkalarının özel datalarımıza ulaşamaması için
kullanılan programlara denir. Bir çeşit güvenlik politikasıdır. Bir
intranet bağlantısının internete açılmasında, internettekilerin
intranete ulaşmasını engeller. “fayrvol” diye okunur.

FOIRL - Fiber Optic Inter-Repeater Link Fiber optik bağlantıların içsel tekrarlayıcısı.

Full-Duplex - Aynı zamanda her iki istikamette de data transferi olabilen ortamlardır ve band genişliğinin % 100′ ünü kullanır.

Half-Duplex - Sadece tek istikamette data transferi olabilen ortamlardır ve band genişliğinin % 50′ sini kullanır.

Hub - Genellikle ethernetlerle birlikte kullanılır. Tüm
bilgisayarlardan ayrı ayrı gelen kabloların üzerine bağlandığı
cihazdır. Hub, gelen sinyalleri gereken yerlere tekrar transfer eder.
Bir hub 8′ lik, 16′ lık veya 32′ lik olduğu gibi, birden fazla hub
birbirine bağlanarak şebekedeki bilgisayar sayısı arttırılabilir.Bu
durumda hub‘ lar arasında çapraz bağlantı kablosu kullanılır. Eğer
‘MDI’ portu varsa gerek kalmaz. “hab” diye okunur.

Horizontal Cable - Duvardaki prizden telefona veya bilgisayara
bağlantı yapılan kabloya verilen addır. Hub veya PBX’ i patch panele
bağlarken kullanılan kabloya da bu isim verilir.

HVAC - Heating, Ventilating, and Air Conditioning systems. Isıtma, havalandırma ve soğutma sistemleri.

IDC - Insulation Displacement Connector. RJ konektörlerinde
olduğu gibi, monte ederken kabloyu sıyırarak, bağlantıyı sağlayan
konektörlerin genel adıdır.”aydisi” diye okunur.

ISDN - Integrated Services Digital Network - Telefon şirketi
tarafından sağlanan dijital şebeke sistemidir. “ayesdien” diye okunur.
ISDN hatları iki adet ‘B’ kanalı ve bir adet ‘D’ kanalından oluşur:
B Kanalı = Bearer Channel, 64kbps. Dataları bu kanal taşır.
D Kanalı = Data Channel, 16kbs. Sinyal bilgisini taşıyan kanaldır. ISDN
şebekesinin bağlanmasına veya bağlanmamasına karar verir.

Kbps - Kilobits per second - Data transfer hızını veya bant
genişliğini gösteren bir birimdir. Her bit 8 byte ettiğinden cps -
character per second ile karşılaştırıldığında 8 kat fazla gösterir, ki
yanıltıcıdır. Bir saniyede gönderilen her 1000 bit demektir.

MAC Address - Media Access Control Address - Genellikle
hexadecimal yani 16 tabanlı olarak gösterilen, şebekeye bağlı her
bilgisayara ayrı olarak verilmiş 32 bitlik bir sayı ile ifade edilir.
Bu sayı o cihazın adresi sayılır.6 byte uzunluğundadır. İlk üçü
imalatçıyı belirtir. Dünyadaki bütün şebeke bilgisayarlarının böyle bir
adresi olması şarttır.

Monster-Cable - Normal olmayan kabloların fiyatlandırılma stratejisi.

Mbps - Million bits per second - 1000 Kbps karşılığı data transfer hızını veya bant genişliği.

Multi-Mode (MM) - Fiber optik kablolar için kullanılır.
Genellikle 62.5/125 olur. Bu rakamlardan 62,5 mikron fiberin çapını
gösterir. 125 mikron brüt çapıdır, yani dış muhafazası ile birlikte
kablo çapıdır.. Multi-Mode fiber, LAN uygulamalarında kullanılan tipik
bir kablodur. Mesafe olarak 2Km ile sınırlıdır. İsminden anlaşılacağı
üzere çoklu muhaberata izin verir. Bunu da ışığın değişik frekansları
ile sağlar.

MUX - MUltipleXer .Alçak bant genişliğindeki birçok kanalı
toplayarak tek bir yüksek band genişliğinde birleştiren bir
taşıyıcıdır. Devrenin diğer ucunda bunun tersi şeklinde çalışan
MUX/DEMUX çevirici bulunmalıdır.

NAT - Network Address Translation - Özel bir IP adresinde, hayali, dinamik bir bağlantı temin eder.

NIC - Network Interface Card - Bilgisayarla şebeke arasında kullanılan bir devre kartıdır. Ethernet, Arcnet, token ring, vs..

Node - Şebekede hub‘ dan başka ne varsa node olarak anılır. PC, router, bridge, sniffer, printer vs.

Patch Cable - İki cihazı birbirine bağlayan kısa network kablosu.

Patch Panel - Data kablolarının sonlandığı cihaz. A device where
data cables are terminated. Kablolamanın ileride devam etmesi için
kullanılır. Çok da gerekli değildir.

PC-100 main memory bus - 1998′ lerin ortalarında tanıtılmış bir
bus teknolojisidir. 66 MHz bus‘ lar yerine üretilmiştir. % 20 daha
hızlıdır. Bu hızla uyumlu çalışabilmesi için RAM’ lerin 100MHz SDRAM
(”Synchronous Dynamic Random Access Memory“) olması gerekir.

PCI - “Peripheral Component Interface or Interconnect“ - Pentium
işlemcilerin isteğine uygun olarak hazırlanmış 64-bit yerel bus
soketidir. Maksimum transfer hızı132 MB/sec olmuştur. “pisiay” diye
okunur.

PCMCIA card - “Personal Computer Memory Card International
Association” card - (”PC Card” olarak da bilinir.) - Kredi kartı
büyüklüğünde bir karttır. Dizüstü bilgisayarlarda, kişisel dijital
cihazlarda veya kablosuz iletişim cihazlarında bulunabilen kendine özgü
sokete takılılar. Ek hafıza, modem ve network kartı olabilir. “Type II”
ve “Type III” gibi çeşitleri vardır. “piemsiey” diye okunur.

PCS - “Personal Communication Services“ - FCC ve kablosuz
endüstrisinde dijital hücre teknolojisi terimidir. PCS standardında GSM
(”Global System for Mobile Communications“), CDMA (”Code-Division
Multiple Access”) ve TDMA (”Time Division Multiple Access”)
bulunmaktadır. PCS telefonları tamamen dijitaldir ve 1900 MHz
frekanstadır. “pisies” diye okunur.

PDF - “Portable Document Format” - Adobe tarafından
geliştirilmiş bir dosyalama formatıdır. Her platformda okuduğu için
hangi programla yazıldığı farketmez. The Adobe Acrobat Reader ( Adobe‘
nin websitesi) ile okunabilir. “pidief” diye okunur.

Plenum - HVAC sistemlerinde havanın geri dönüş bölümüne denir.
Plenum, kablo kaplama türü değildir. Kablonun havalandırma alanında
tutulma şeklidir. Bazı plenum kabloları PVC-kaplıdır.

POSIX - “Portable Operating System Interface for uniX“ - Unix
sistemlerle bilgisayar uygulamaları arasındaki arayüz standatlarının
bir kısmına verilen addır. POSIX uyumlu Unix sistemler kullanıcıların,
Unix, Linux ve hatta Windows NT ve çeşitleri için daha kolay program
yazmalarını sağlar.

POTS - Plain Old Telephone Service - Analog telefon sistemlerinde sağlanan hizmetleri ifade eder.

PVC - Genel kablo kaplama malzemesi. “pivisi” diye okunur.

Raised Floor - Bilgisayar odalarında sıkça kullanılan döşeme
sistemidir. Yer döşemesinin betondan 25-30 cm yüksek yapılarak
kabloların buradan geçmesi sağlanır ve havalandırma için plenum
oluşturulmuş olur.

RCA connector - Yuvarlak, orta ucu çıkıntılı bir konektör
çeşididir. Genellikle anfilerde kullanılır. Eski stereo müzik
aletlerinin hemen hepsinde vardır. Kırmızı olanı, sağ hoperlör; siyah
veya beyaz olanı, sol hoperlör; sarı olanı da kompozit ekran içindir.
“arsiey” diye okunur.

RISC - “Reduced Instruction Set Computer“ - İlk CISC (”Complex
Instruction Set Computer“) işlemcilerinden geliştirilmiş bir çip
dizaynıdır. RISC çipi, IBM’ in ‘1970′ in başlarında, daha az işletim
talimatı olsun ki hızı artsın ve ucuz olsun diye ürettiği bir çiptir.
Motorolanın PowerPC çipleri, Macintosh’ larda kullanılmaktaydı ve RISC
dizaynıydı. DEC’ in Alpha ve Sun’ ın SPARC modelleri de RISC çipidir.
“risk” diye okunur.

RJ-11 - Telefonlarda kullanılan 6 pinli konnektörlerdir. Dişisi
kablonun üzerinde, erkeği ise duvarda veya telefonun üzerinde olur.
Genellikle 4 pine kablo bağlansa da sadece kırmızı ve yeşil olan
ortadaki iki tanesi kullanılır. Diğer ikisi ikinci telefon veya
telefonun ışıklandırılması için kullanılır. Diğer ikisi son zamanlarda,
bilgisayarınızı telefonla networke bağlamak için kullanılmaya
başlanmıştır. “RJ” Registered Jack tescilli konektör demektir.
Takibeden numara ise (RJ-45, RJ-61X, vs.) FCC tarafından belirlenen bir
standarttır. “arcey” diye okunur.

RJ-45 - RJ-11 (telefon) konektörü gibi fakat 8 pinli daha geniş
bir konektördür. Hem network, hem de telefon için kullanılabilir.
“arcey” diye okunur.

Riser - Döşemenin yükseltilmesi için kullanılan ayaklardır. “rayzır” diye okunur.

Router - Birçok bilgisayar şebekesini adreslerini okuyarak
birbirine bağlamak için kullanılan bir cihazdır. Data paketi okunur ve
gereken adrese postalanır. Bridge - Köprülerden daha fonksiyoneldir.
Birbirine benzemeyen farklı şebekeleri kolayca birbirine bağlarlar.
LAN’ ları LAN’ lara veya LAN’ ları WAN’ lara bağlayabilirler. “rotır”
diye okunur.

RS-232 - Modem veya seri bağlanan çevre birimleri ile,
bilgisayarınızın haberleşmesi için kulandığı endüstriyel standart bir
giriştir. Seri denmesinin sebebi her seferinde bir bit göndermesidir.
Bir paralel bağlantıda (yazıcı bağlantısı gibi), datalar birçok
kablodan bit grupları halinde gönderilir. Şimdilerde RS-232, yerini
USB’ ye bırakmaktadır. “ares232″ diye okunur..



SC - Bir çeşit fiber konektör. Bir çift fiberi bir konektör e bağlar. Yanyana iki kareye benzer. “essi” diye okunur.



SCSI - “Small Computer System Interface“ - Yazıcı, harddisk veya
başka bir bilgisayara bağlanmak için kullanılan yüksek hızlı paralel
arayüz birimidir.”skazi” diye okunur.



SDMI - “Secure Digital Music Initiative'' - Kayıt endüstrisi MP3
korsanlığını durdurmaya çalışmaktadır. Bu yüzden tüm orjinal CD’ lere
filigran basılmaktadır. SDMI-uyumlu MP3 çalarlar (ve diğer müzik
aletleri) ancak bu filigran kullanımı ile ticari bir nitelik
kazanabilirler. Korsan CD’ lerde bu filigran olmayacaktır. Daha fazla
bilgi için http://www.sdmi.org/ adresini ziyaret ediniz. “esdiemay” diye okunur.



SDRAM - “Synchronous Dynamic Random Access Memory“ - Geleneksel
DRAM’ dan daha yüksek kristal frekansı - saat hızıyla çalışabilen bir
DRAM türüdür. “bursting” teknolojisi ile sonraki hafıza adresini
önceden bilmesi ile hızlanır. “esdirem” diye okunur.



SDSL - “Symmetric Digital Subscriber Line“ - Tek hat servisi olarak da anılır. SDSL, band genişliğini “bandwidth” her iki yönde de kullanır. ”esdiesel” diye okunur.



Shell - Genellikle Unix’ in kullanıcı arayüzündeki işletim
sistemini tarif eder. Kabuk demektir. İşletim sisteminin en dışındaki
hattı gösterdiği için bu isim verilmiştir. En içteki hatta ise kernel
denir. “Shell out“, bir Unix terimidir ve Unixteki bir programdan
kabuktaki arayüzüne geçişi ifade eder. “şel” diye okunur.



SM - “Single-Mode“ - Fiber optik kablo çeşididir. Fiber çapı
5-10 mikrondur. SM fiber, çok daha uzun mesafelerde kullanılır, fakat
çapın daha küçük olması nedeni ile daha kuvvetli ışık kaynağına -
transmiter - ihtiyaç vardır ki bu da lazer olur. SM, Telco dağıtım gibi
birçok WAN uygulamasında kullanılır. Çapın küçüklüğünden ötürü, tekil
muharebat sağlar. “esem” diye okunur.



SIMM - “Single Inline Memory Module“ - Üzerine takıldığı baskı
devreyle birlikte, RAM hafıza çiplerine verilen ad. ”Single Inline”
RAM’ lerin anakarta temas ettirildiği yerin tek hat üzerinde olmasından
dolayıdır. Daha yüksek band genişliği olan yeni tip hafıza modülüne
DIMM (”Dual Inline Memory Module“) denir. Yeni sistem bilgisayarlar
bunu kullanır. “sim” diye okunur.



Simplex - Datanın tek yönde hareket ettiği medya.



Skins - MP3 çalarlarda kullanıcının oluşturduğu grafik
arayüzlerdir.Quake ve bazı yazılımlar bu tür arayüz tanımlamasına izin
verirler.



SmartMedia card - (SSFDC “Solid State Floppy Disk Card“) -
Takılıp çıkartılabilen bir çeşit Flash RAM hafıza kartıdır.dijital
kameralarda ve diğer taşınabilir bilgisayarlarda veya Diamond Rio MP3
player gibi MP3 çalarlarda kullanılır. SmartMedia kartları 3.3 ve 5
volt olarak 2MB ile 16MB veya daha büyük kapazitelerde üretilmiştir.



Socket 7 - Orjinal Intel Pentium sınıfı işlemcilerin takıldığı,
ana kartlardaki yuvaya verilen isimdir. Pentium II ve III’ lerde, Intel
işlemcisini plastik bir slota geçecek şekilde üretmiştir. Fakat AMD ve
Cyrix soket kullanmaya devam etmiştir.



SOHO - “Small Office/Home Office” - Daha fazla insanın
bilgisayarla ileyişiminin ve evlerde yaygınlaşmasının sonucu olarak
SOHO yani küçük ofis/ev ofisi, bigisayar firmaları için hedef kitle
haline gelmiştir.



S/PDIF - “Sony/Philips Digital InterFace“ - Çoğu kayıt stüdyoları ve PC ses kartları için dijital stereo aktarım şekli olarak yerleşmiş bir formattır.



SPAM - Pazarlama, reklam veya sosyal içerikli olarak büyük
kitlelere ulaştırılmak istenen mesajlariı, kullanıcının isteği dışında
kendisine Internet ya da cep telofonu gibi teknolojiler aracılığı ile
yollanmasıdır. (Internet Üst Kurulu SPAM Bildirgesi).



Spread spectrum - Sinyali taşımak için, orjinal sinyalden
(baseband) belirgin bir şekilde daha geniş band kullanan, birçok RF
ayarlama tekniğinden her biri. Bu değişimin avantajı, parazite karşı
yüksek bağışıklıktır. İki çeşit teknik kullanılır: Direk yayılma ve
frekans zıplaması. Frekans zıplaması sistemlerinde bant genişliği
değiştirilmez, alıcı ve verici belirlenmiş silsilelerle frekansları
değiştirirler.



SRAM - “Static Random Access Memory“ - Elektriği kesilinceye
kadar üzerindeki bilgiyi muhafaza eden, DRAM gibi tazelemeyen bir RAM
çeşididir. “esrem” diye okunur.



ST - Fiber konektör çeşidi. Her fiberi ayrıca sonlandırır. Minik BNC konektöre benzer. “esti” diye okunur.



Stackable - Birbirine bağlanabilen hub‘ lara verilen tanımlamadır. Böylece port sayısı arttırılırken ilave aktarma yapılmalış olur.



SAF - Store-and-forward - Mesajların alınıp saklandığı, daha
sonra şebeke trafiğinin azaldığı zamanlarda yerine ulaştırıldığı
iletişim sistemidir. Bu sayede kapalı bilgisayara ulaştırılmak istenen
mesaj kaybolmamış olur. Bir çok e-mail trafiği bu şekilde sağlanır.



S-video - “Super Video” - Ses ve görüntü frekanslarının
karıştırılarak aktarıldığı kompozit ekranlardan daha net görüntü ve ses
alınan bir video teknolojisidir. S-video, renk (chrominance) ve
parlaklığı (luminance) ayrı ayrı taşır. S-Video çalışan kameralar
genellikle hem S-Video output cakı hem de alılışılmış RCA-tipi
audio/video bağlantısını destekler.S-Video avantajını kullanabilmeniz
için, TV’ nizin S-Video girişi olması gerekir..



Switch - Büyük şebekelerde, talep edilen veriyi parçalara
ayırarak ve sadece, bilgiyi talep edene göndererek talep etmeyenlerin
trafiğini azaltan bir cihazdır. HUB verileri herkese eşit gönderir,
talep eden bu bilgiyi alırken diğerleri de bu bilgiyi almadığı halde
meşgul olur. “sviç” diye okunur.



T-1 - “Digital Transmission Rate 1″ - saniyede 1,544 megabit
veri taşıyabilen kiralık telefon hattıdır. Genellikle şebekeleri
birbirine, ISP’ lere, web sağlayıcılarına ve internetteki diğerlerine
bağlanmak içindir.



TDMA - “Time Division Multiple Access” - Kablosuz bağlantı
teknolojisinde, bant genişliğini zaman aralıkları ile paylaşan
“time-division multiplexing” (TDM) dijital kablosuz sistemdir. TDM,
radyo frakanslarını belli zaman aralıklarına bölerek, daha fazla
ziyaretçi için yer açar.TDMA ile, aynı anda daha fazla data aktarımı
yapılır. Cep telefonları - GSM için kullanılmaktadır. “tidiemay” diye
okunur.



TDR - “Time Domain Reflectometer” - Üeretilen sinyalin geri
dönüşünü ölçerek, kablo uzunluğunu tesbit eden bir cihazdır. “tidiar”
diye okunur.



Token Ring Network - Dijital izlerin birbirine aktarılması ile
seri bağlantılı bir yerel bilgisayar ağ şeklidir. Bu zincirin bir
parçası olmayan bilgisayar, data gönderemez. Saniyede 4 megabite kadar
data aktarılabilir.



Tone Generator and Inductive Amplifier - 2 kHzlik bir ses
dalgası verilmiş kabloyu takip etmek için, kablodan 2-10 cm uzaklıkta
endüktiv bir alıcı kullanılır. Bu sayede kablo test edilirken kesilmez.



TWAIN - “Technology (veya Toolkit) Without An Interesting Name”
- Scanner - tarayıcı, fax, grafik ve yazı okuyucu - OCR yazılımları
için kullanılan arayüz standardıdır. Anlamı: “ismi lâzım değil” veya ”
filan teknoloji” olabilir. Görüntünün, görüntüyü işleyen yazılıma
aracısız iletilmesine imkan verir. Bu sayede tarayıcılar çok basit ve
ucuz olmuştur. “tveyn” diye okunur.



Twin-Ax - Twinaxial cable - Koaksiyel kabloya benzer, fakat ortada tek değil iki kablo bulunur.



UART - “Universal Asynchronous Receiver/Transmitter“ - Seri
portlarda kullanılan seri verileri paralel portlarda kullanılan hale
çevirmek için üretilmiş bir çiptir. Bilgisayar/Modem ilişkisindeki
darboğazdır. Yeni bilgisayarlar 16-bit buffer‘ lı 16550 UART çipini
kullanırlar. Bu sayede günümüzün hızlı modemlerine ayak uydurabilirler.
“yuart” diye okunur.



Ultra ATA - (ATA-4, Ultra DMA, ATA-33, DMA-33) ATA/EIDE disk
kontrolü standatdının en son sistemidir. EIDE, veya “Enhance Integrated
Electronics Interface” teknolojisi, harddisk için gereken elektroniğin
kendisi üzerine monte edilmesi ile imal edilmişti. “ATA” veya “Advanced
Technology Attachment” IDE ile eş anlamlıdır. Ultra ATA, ATA-2′ nin üç
katı veri aktarımı yapar. (saniyede 33.3 megabite kadar). “DMA” yani
“Direct Memory Access” isteyenin harddisk ile direk konuşmasını
sağlayarak işlemciye - CPU’ ya boş zaman kazandırır.



UltraSCSI - “Ultra Small Computer System Interface“ - SCSI çevre
birimlerini bilgisayara bağlamak için kullanılır. (Harddiskler, seyyar
sürücüler ve yazıcılar gibi…) UltraSCSI‘ nin yeni versiyonu olan
SCSI-2, 8 bit bağlantılarda 20MB, 16 bit bağlantılarda 40MB veri
transferine kadar ulaşabilmektedir.



Upstream - Son kullanıcıdan ISP’ ye bağlantı yönünü tarif etmek için kullanılır. Genellikle ADSL metodlarında görülür.



USB - Universal Serial Bus - Daha çok PC’ lerin seri iletişimi
için ortaya çıkmış bir standarttır. 12Mbs hızıyla ve 127 adet cihazı
zincirleme bağlantıyla bağlaması ile bir üstünlük getirmiştir. Bu
bağlantıdan voltaj alınabildiği için ayrıca cihazlara adaptör takılması
gereği ortadan kaldırılması amaçlanmıştır. Bir kaç USB aletini aynı
cihaza bağlamak isterseniz, USB Hub‘ ı kullanmalısınız. USB’ den
bağlanan cihazlar, bilgisayar kapatılmadan takılıp çıkartılabilirler.
“yuesbi” diye okunur.



UUCP - “Unix-to-Unix Copy“ - Unix makinelerde bilginin seri
bağlantılarla aktarımını sağlayan bir dizi yazılım ve protokollerin
genel adı. 70 li yılların sonunda Bell laboratuvarlarında,
programların, verilerin ve e-mail’ lerin standart telefon hatlarından
aktarımı için imal edilmiştir. “yuyusipi” diye okunur.



V.90 - 56 Kbps analog modemlerde, üzerinde anlaşılan son
standarttır. Rockwell‘ in K56Flex ve 3COM’ un X2 standartları, hala
kabul görmektedir. V90 standardı; kablo modem, DSL ve diğer yüksek band
genişliği kullanan sistemlerin yaygınlaşması ile başka bir standart
icat edilmediğinden, son analog standart olacak gibi görünüyor.



WAP - “Wireless Access Protocol“ - Kablosuz iletişim protokolü.
Cep telefonları, radyo cihazları, kablosuz modemler ve diğer internete
bağlantı yapan cihazlar için teknolojik standart getirmek amacını
taşır. Daha fazla bilgi için WAP Forum a bakın..



Wavetable synthesis - Gerçek enstrumanların ses örneklerinden
oluşmuş bir diziyi kullanan ses teknolojisidir. Mesela, bir MIDI
dosyası belli bir enstrumanın belli bir notasını istediğinde
bilgisayar, ses tablosunda bu notayı bulur. Ses Tablosu sentezi, FM
sentezindan dah iyi netice verir. O bir öncüdür.



Wiremap tester - Kısa devre, açık devre, ters bağlantı veya
çapraz bağlantı gibi kablo hatalarını tesbit eder. Çok karışık dijital
aletler olabileceği gibi basit analog cihazlar da olabilirler.



XGA - “Extended Graphics Array“ - IBM tarafından 1990 yılında
geliştirilen, yüksek çözünürlükte görüntü standardıdır. 640X480
çözünürlükte 65,536 rengi, 1,024X768 çözünürlükte 256 rengi gösterir.
XGA-2, daha yüksek çözünürlük ve daha çok rengi verir.



XJACK - Bazı diz üstü bilgisayarlardaki kart modemlerin telefon
bağlantısı için kullanılan bir konektördür. Kart modemlerde RJ-11 kalın
olduğu için kullanılamaz. Yatay bir caktır. “ikscek” diye okunur.



XML - “Extensible Markup Language“ - HTML gibi bir WEB işaret
dilinin nisbeten daha yenisidir. Sadece nasıl göstereceğini söylemekle
kalmaz, muhteviyatın ne idüğünü de bildirir. Mesela, bir ürünün resmini
gösterirken, alttan fiyatınıda yazar ve tarama sırasında bu ürünün en
ucuz nerede olduğu da taranabilir. Ek bilgi sağlamada avantaj
sağlar.Daha fazla bilgi için WC3′ ün page on XMLsayfasını ziyaret
edin.. “iksemel” diye okunur.



Yagi antenna - Paralel anten elemanlarından müteşekkil bir
yönlendirici antendir. Gelen sinyalleri alır ve bir cihaza yansıtır.
(Aktarım hattına bağlı elektriksel bir cihaz).



ZIF Socket - “Zero Insertion Force Socket“ - Çoğu anakartta
bulunan işlemcinin takıldığı bir soket çeşididir. İşlemciyi takarken
kuvvet kullanılarak, iğnelerinin eğilmesine meydan vermemek için
yapılmıştır. Yan tarafında bir kol vardır. Bu kolu kaldırarak,
işlemciyi kolayca yerleştirir, sonra kolu indirerek, hem işlemciyi
sabitleştirmiş, hem de iğnelerin tam temasını sağlamış olursunuz.


Not:3 mesaj atılmasının sebebi bir mesajın bu kadar yazıyı kaldırmamasından kaynaklanıyor.